Thực hư thông tin “Nhật Bản thiếu hụt nguồn nhân lực”

Nhật Bản đang thực sự thiếu lao động

Trong nhiều năm gần đây, Nhật Bản liên tục đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực nghiêm trọng ở hầu hết các ngành nghề. Nguyên nhân chính đến từ già hoá dân số nhanh và tỷ lệ sinh thấp kỷ lục.

Theo số liệu của Bộ Lao động Nhật Bản, đến năm 2025, số lượng lao động trong độ tuổi 15 - 64 sẽ giảm hơn 6,4 triệu người so với năm 2020. Điều này tạo ra khoảng trống lớn trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là:

• Ngành dịch vụ - nhà hàng - khách sạn
• Ngành chăm sóc sức khỏe, điều dưỡng
• Ngành xây dựng và cơ khí
• Ngành công nghiệp chế biến thực phẩm
• Công nghệ thông tin (IT) và kỹ sư kỹ thuật

Chính phủ Nhật Bản đã phải mở rộng chính sách tiếp nhận lao động nước ngoài thông qua các chương trình như Kỹ năng đặc định (Tokutei Ginou) hay TTS (Thực tập sinh kỹ năng). Tình hình thiếu lao động này không chỉ là “tin đồn”, mà là thực tế đang diễn ra rõ rệt trong nền kinh tế Nhật Bản hiện nay.

Lý do khiến Nhật Bản thiếu hụt lao động

Người Nhật nổi tiếng cần cù và kỷ luật, nhưng điều đó không đủ để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực. Có ba lý do chính khiến vấn đề này không thể khắc phục trong ngắn hạn:

Già hoá dân số ở mức báo động

Khoảng 30% dân số Nhật Bản trên 65 tuổi, khiến lực lượng lao động trẻ ngày càng thu hẹp. Dù chính phủ khuyến khích sinh con, hỗ trợ phụ nữ quay lại làm việc sau sinh, nhưng hiệu quả vẫn còn hạn chế.

Văn hoá làm việc truyền thống

Nhiều doanh nghiệp Nhật vẫn yêu cầu ứng viên làm việc toàn thời gian, cam kết lâu dài - điều khiến nhiều người trẻ Nhật chọn làm tự do hoặc chuyển nghề. Hệ thống này không đủ hấp dẫn để thu hút thế hệ trẻ.

Chính sách nhập cư thận trọng

Nhật Bản là quốc gia khá khép kín trong việc tiếp nhận lao động ngoại quốc. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt ngày càng trầm trọng đã buộc họ phải thay đổi dần, mở cửa hơn với người nước ngoài, đặc biệt là du học sinh.

Cơ hội mở ra cho du học sinh Việt Nam

Từ “bài toán nhân lực” của Nhật, du học sinh Việt Nam đang có lợi thế rõ rệt. Dưới đây là những cơ hội lớn:

Cơ hội việc làm thêm ổn định khi đang học

Nhật Bản cho phép du học sinh làm thêm tối đa 28 giờ/tuần (và có thể tăng lên trong kỳ nghỉ).
Nhu cầu nhân lực thiếu hụt giúp sinh viên dễ dàng tìm việc tại:

• Cửa hàng tiện lợi, siêu thị
• Nhà hàng, quán ăn, khách sạn
• Nhà máy, xưởng thực phẩm
• Các trung tâm chăm sóc người cao tuổi

Nhiều bạn du học sinh Việt có thể tự trang trải chi phí sinh hoạt, thậm chí tiết kiệm được một khoản nhỏ nhờ mức lương làm thêm ổn định.

Cơ hội ở lại làm việc lâu dài sau khi tốt nghiệp

Nhật Bản hiện khuyến khích du học sinh chuyển sang visa Kỹ năng đặc định (Tokutei Ginou) hoặc visa kỹ sư, chuyên môn cao (Engineer/Specialist) sau khi tốt nghiệp. Nếu có trình độ tiếng Nhật tốt (từ N2 trở lên) và tay nghề chuyên môn, cơ hội làm việc lâu dài, định cư tại Nhật là hoàn toàn khả thi.

Nhu cầu tuyển dụng người Việt ngày càng tăng

Hiện nay, hơn 500.000 người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Nhật, trong đó có hàng chục nghìn du học sinh.
Người Việt được đánh giá chăm chỉ, học nhanh và dễ thích nghi, nên ngày càng nhiều công ty Nhật ưu tiên tuyển ứng viên Việt Nam.

Những điều du học sinh Việt Nam cần biết

Dù cơ hội mở rộng, nhưng không phải ai cũng dễ dàng tận dụng được. Một số vấn đề mà du học sinh cần hiểu rõ:

Rào cản ngôn ngữ

Tiếng Nhật là yếu tố quyết định. Không có năng lực tiếng (tối thiểu N3 - N2), bạn sẽ gặp khó trong việc làm thêm hoặc chuyển visa sau tốt nghiệp.
Vì vậy, đầu tư học tiếng Nhật nghiêm túc từ Việt Nam là bước chuẩn bị không thể thiếu.

Quản lý thời gian và chi phí

Du học Nhật đòi hỏi kỷ luật cao. Nếu mải làm thêm quá mức, du học sinh có thể ảnh hưởng kết quả học tập và vi phạm quy định visa.
Cần lập kế hoạch cân đối giữa học - làm - nghỉ ngơi hợp lý.

Chọn trường và công ty phái cử uy tín

Nhiều trung tâm môi giới không minh bạch, khiến du học sinh mắc nợ học phí lớn, hoặc không được hỗ trợ việc làm như cam kết.
Hãy tìm hiểu kỹ về trường học, khu vực sinh sống, chi phí thực tế và các chính sách hỗ trợ trước khi quyết định.

Cơ hội phát triển sự nghiệp tại Nhật Bản

Thực tế, “Nhật Bản thiếu lao động” không chỉ là tin tức kinh tế, mà là xu hướng mở ra cánh cửa mới cho thế hệ trẻ Việt Nam.
Đây là thời điểm vàng để:

• Học tập trong môi trường tiên tiến
• Tích luỹ kinh nghiệm quốc tế
• Nâng cao trình độ tiếng Nhật
• Và định hướng sự nghiệp bền vững ở Nhật hoặc tại Việt Nam sau khi về nước.

Nếu biết tận dụng cơ hội, du học sinh Việt không chỉ là người đi học - mà là thế hệ cầu nối giữa hai quốc gia.

Nhật Bản đang cần các bạn du học sinh

Tình trạng thiếu lao động tại Nhật là cơ hội thật - không phải tin đồn. Tuy nhiên, chỉ những ai có định hướng rõ ràng, năng lực tiếng tốt và tinh thần kỷ luật cao mới có thể biến cơ hội thành thành công. Du học Nhật Bản không đơn giản, nhưng nếu bạn có ước mơ, nỗ lực và kế hoạch cụ thể, Nhật Bản chính là nơi khởi đầu cho tương lai tươi sáng.